Kada je reč o krijumčarenju duž srpsko-mađarske granice tokom avgusta meseca 2025. godine primećujemo da krijumčarenje preko granica EU poprima nove načine, pored merdevina, sečenja, preskakanja ili potkopavanja ograda, krijumčari koriste i ljude mamce koji imaju za zadatak da odvuku pažnju graničnih konotrola na mađarskoj strani dok na drugim mestima duž granične ograde krijumčari mogu nesmetano da krijumčare druga izbegla lica.

Uz granični pojas Hajdukova i Kelebije i dalje manji broj ljudi pokušava prelaske, ali kako saznajemo, najveći broj krijumčara organizuje prelaske u okolini graničnog prelaza Horgoš, gde seku ogradu i omogućavaju prolaz. Krijumčari često krijumčare ljude i čamcima preko reke Tise kod Martonoša. Preko dana se izbegla lica i migranti ne mogu uočiti na otvorenim lokacijama, a krijumčari stalno menjaju lokacije za prelazak. Pre nego što organizuju prelazak, ljude drže i u podzemnim bunkerima u u blizini ograde sa Mađarskom, između šuma i vinograda. Ako izbegli imaju dokumente, ponekad prespavaju u hotelima u Subotici jednu do tri noći, ali najčešće se do granice dolazi i granica prelazi između 1h i 4h ujutro.
Prilikom prelaska na teritoriju Mađarske, izbegla lica predvođena krjumčarima ulaze na dogovorenim lokacijama u kombije koji ih prevoze sve do Austrije, vozači kombija su po pravilu poreklom iz Moldavije, Avganistana I Srbije ali i iz zemalja EU.
Povećana je primeni nasilja od strane krijumčara nad migrantskom populacijom u okolini Horgoša kojima krijumčari uz upotrebu sile, zastrašivanjem i pretnjom iznuđuju novac od njihovih porodica i rođaka iz zemalja porekla.
Pored odraslih samaca, porodice sa decom (najčešće Kurdi), dolaze svakodnevno radi prelaska. Izbegla lica prijavljuju sve češće ugroženu bezbednost, nasilje krijumčara, udarce, prebijanja, pretnje, snimanja videa sa pištoljem u ustima kako bi se iznudio novac uz pretnju smrću, pa čak i pokušaje silovanja. Migranti nemaju kome da se obrate za pomoć u ovakvim situacijama jer nemaju pristup zvaničnim organima niti organizacijama jer se nalaze pod faktičkom kontrolom krijumčara u izlovanim mestima u šumskoj oblasti duž granice.

Situacija deluje veoma teško i alarmantno u smislu potpunog odsustva zaštite izbeglih u graničnom pojasu sa Mađarskom, te da zbog nedostatka prihvata, odnosno kampova i praćenja situacije, krijumčari imaju potpunu kontrolu i moć da vrše nasilje bez nadzora i kontrole od strane naših institucija.
Mađarska policija angažuje i civile koji im pomažu u kontroli granice i u hvatanju migranata u slučaju prelaska na mađarsku teritoriju, među njima i dvojne državljane (Srbije i Mađarske).
Izbegli ljudi koje mađarska policija uspeva da zaustavi i vrati u Srbiju tvrde da su poreklom iz: Avganistana, Bangladeša, Indije, Iraka, Libije, Maroka, Pakistana, Palestine, Sirije, Turska iako mnogi nemaju sa sobom lična dokumenta. Njihova lična dokumenta najčešće oduzimaju sami krijumčari pre kretanja u prelazak granice.
Postoji trend porasta broja izbeglih lica/migranata na potezu od Bačkih vinograda do Martonoša sa srpske strane granice, da bi dnevno iznosio i do 200 lica.
Lični dokumenti koje mađarske granične patrole pronađu izbeglim licima prilikom zaustavljanja i lišavanja slobode, nakon ilegalnog ulaska na mađarsku teritoriju, oduzimaju se od migranata kojima se uzimaju daktliloskopski i drugi lični podaci (otisci prstiju, fotografije, itd.), a pre pushback-a tj. pre faktičke predaje srpskoj policiji na zvaničnim graničnim prelazima. Dokumenti se međutim ne vraćaju migrantima.
Timpovi Frontexa su redovno na terenu i intenzivno sarađuju sa predstavnicima srpske policije, koriste termovizijske uređaje, patroliraju, legitimišu i zaustavljaju sumnjiva lica.
Mađarski granični službenici ne uspevaju da uoče i privedu sva koja lica pređu granicu kroz zaštitnu ogradu, te javljaju potom patrolama za broj ljudi koji je “pobegao”, a koje se nalaze na autu putu br. 55, koji onda najčešće zaustavljaju vozila i privode izbegle i migrante, zaustavljanjem vozila.
Postoje jasne naznake da će se prihvatni kamp u Subotici, iako faktički zatvoren (zvanično u stanju mirovanja), ubrzo i zvanično zatvoriti uprkos postojanju velike i urgentne potrebe.